''Είναι προφανές πως στο νέο περιβάλλον που διαμορφώνεται και στη μικρή μας κοινωνία με την πρωτοφανή για τη χώρα μας οικονομική κρίση (απολύσεις, ανεργία, φτώχεια) όλο και περισσότεροι συμπολίτες μας οδηγούνται σε συνθήκες οικονομικής δυσπραγίας και αδυναμίας να επιβιώσουν. Η Αυτοδιοίκηση έχει το ηθικό και κοινωνικό καθήκον να λειτουργήσει ως ανάχωμα στην οικονομική εξαθλίωση και να βοηθήσει να σταθεί «όρθιο» το κοινωνικό κράτος της πρόνοιας. Οι δήμοι, όντας οι πιο κοντινές στον πολίτη δομές, οφείλουν να αναλάβουν πρωτοβουλίες και κοινωνικά προγράμματα που θα συντηρούν και θα δυναμώνουν την κοινωνική συνοχή.
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, αλλά και τη δηλωμένη από όλες τις παρατάξεις ανάγκη να αναβαθμίσει ο Δήμος τον κοινωνικό του ρόλο, προτείνουμε να συσταθεί ένα «Κοινωνικό Παντοπωλείο» με πρωτοβουλία του Δήμου.
Ο θεσμός του κοινωνικού παντοπωλείου άρχισε να λειτουργεί στη Γαλλία κατά την δεκαετία του 1990 ως ένα μέσο προστασίας εκείνων των πολιτών, που αδυνατούν να εξασφαλίσουν τα στοιχειώδη είδη διατροφής. Στην Ελλάδα ο θεσμός ξεκίνησε πριν από μερικά χρόνια (με την συμβολή κυρίως του ιδιωτικού τομέα) στην Αθήνα, αλλά γρήγορα εξαπλώθηκε σε πολλές πόλεις της Ελλάδας. Αυτήν την στιγμή λειτουργούν κοινωνικά παντοπωλεία σε πάνω από δεκαπέντε δήμους
Σκοπός του Κοινωνικού Παντοπωλείου είναι να προσφέρει σε πολύ φτωχές οικογένειες ένα ελάχιστο καλάθι τροφίμων κάθε μήνα. Το καλάθι θα έχει είδη βασικής διατροφής και αυξημένης θρεπτικής αξίας. Η επιλογή των πολιτών που θα έχουν πρόσβαση στο κοινωνικό παντοπωλείο θα γίνεται με αντικειμενικά κριτήρια, που θα καθοριστούν εξαρχής και θα ελέγχονται από την αρμόδια υπηρεσία του Δήμου.
Από μία πρώτη έρευνα που κάναμε στα κοινωνικά παντοπωλεία της χώρας υπάρχουν διάφορα μοντέλα λειτουργίας:
1. Το κόστος αρχικής εγκατάστασης και λειτουργίας του παντοπωλείου καλύπτεται εξ ολοκλήρου από τον δήμο και οι προμηθευτές των προϊόντων επιλέγονται μετά από διαγωνισμό.
2. Το δεύτερο μοντέλο στηρίζεται στην προσφορά ιδιωτών. Επιχειρήσεις καταστήματα κ.α προσφέρουν προϊόντα. Η διαχείριση (προσωπικό, στέγη κ.α) παραμένει στο δήμο, ενώ σημαντική μπορεί να είναι η συμβολή εθελοντικών ομάδων.
3. Μεικτό σύστημα, όπου έναν ελάχιστο αριθμό προϊόντων καλύπτει ο δήμος με δική του δαπάνη και ένα άλλο κομμάτι από προσφορές ιδιωτών. Και εδώ μπορεί να είναι σημαντική η συμβολή εθελοντικών ομάδων, ενώ η δαπάνη προσωπικού βαρύνει το δήμο.
4. Κυρίως ιδιωτικό σύστημα, όπου τα super markets διαθέτουν σε μια «κοινωνική γωνία» ορισμένα τρόφιμα σε φτωχές οικογένειες που υποδεικνύει ο δήμος.
5. Το παντοπωλείο έχει μορφή «κοινωνικής συνεταιριστικής επιχείρησης». Σχετικό νομοσχέδιο που περιγράφει τους όρους και τα κίνητρα για τη σύσταση τέτοιων επιχειρήσεων (ή αλλιώς «Φορέων κοινωνικής οικονομίας») επεξεργάζεται το Υπουργείο Εργασίας και θα κατατεθεί σύντομα στη Βουλή. Το μοντέλο αυτό ίσως είναι πιο βιώσιμο αν συμμετάσχει και ο Δήμος στο συνεταιριστικό σχήμα. Θα λειτουργεί ως σύμπραξη δυο-τριών ανέργων νέων (που θα υποστηριχτούν από το πρόγραμμα ως μικρομέτοχοι) και του Δήμου που θα συμμετάσχει στο αρχικό κεφάλαιο και στη διοίκηση.
Καλό είναι, πριν ξεκινήσουμε μια τέτοια προσπάθεια, να επισκεφθούμε «Κοινωνικά Παντοπωλεία» σε κοντινές πόλεις, όπως η Λάρισα ή ο Βόλος και να δούμε τον τρόπο που λειτουργούν παίρνοντας και τη δική τους εμπειρία
Γνωρίζοντας τις δυσκολίες που περνά αυτή την περίοδο ο Δήμος με τη μεγάλη οικονομική στενότητα, αντιλαμβανόμαστε ότι κάθε πρόταση που επιβαρύνει με νέα έξοδα θέλει ιδιαίτερη τεκμηρίωση και μελέτη. Από την άλλη η οξεία οικονομική κρίση, η οποία προβλέπεται να έχει μεγάλη διάρκεια, μας αναγκάζει να επανα-ιεραρχήσουμε τις προτεραιότητές μας ρίχνοντας περισσότερο βάρος στον κοινωνικό ρόλο της Αυτοδιοίκησης.
Θεωρούμε λοιπόν πως το «Κοινωνικό Παντοπωλείο» πρέπει να είναι μέσα στις άμεσες πρωτοβουλίες για τον Δήμο Λαμίας. Μια τέτοια κίνηση μπορεί να ενεργοποιήσει κοινωνικές δυνάμεις της περιοχής, να πολλαπλασιάσει τις προσφορές τροφίμων αλλά και λοιπών ειδών από τους πολίτες, ενισχύοντας έτσι την κοινωνική αλληλεγγύη και συνοχή. Εμείς είμαστε διαθέσιμοι να συμβάλουμε σ’ αυτό αν και εφόσον αποφασιστεί μέσα από μια διαπαραταξιακή επιτροπή εθελοντών
Πρωτοβουλία Ενεργών Πολιτών Λαμίας
Παναγιώτης Στασινός
Δημοτικός Σύμβουλος
