Οικονομία, αυτή η υστάτη εμμονή του ανεπτυγμένου κόσμου

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ
ΒΟΤΑΝΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ

Εισήγηση Βοτανικού Κήπου για την Εκδήλωση “Ένας άλλος κόσμος είναι υπαρκτός” με θέμα την Απο-ανάπτυξη.

Η Οικονομία, αυτή η υστάτη εμμονή του ανεπτυγμένου κόσμου, που καθορίζει με απόλυτο τρόπο τις κοινωνίες, τις σχέσεις, και τις παραστάσεις μας, μοιάζει να κινείται ανεξέλεγκτα στην εκπλήρωση του μόνου σκοπού που γνωρίζει. Αυτό της αυτοπραγμάτωσης της!
Για 60 χρόνια οι[...] κυρίαρχες ελίτ, έζησαν το θαύμα της επαλήθευσης των πεποιθήσεων τους!
Ο Καπιταλισμός σε ένα αέναο κύκλο δημιουργίας και κάλυψης επίπλαστων αναγκών εκπλήρωνε τα πιστεύω του και εξασφάλιζε την συναίνεση των κυριαρχουμένων. Χρησιμοποιώντας την Επιστήμη και την Τεχνική παρήγαγε το σπινθηροβόλο “Περιττό” πλιατσικολογώντας την Φύση και αφαιμάζοντας τον πλούτο και την ζωτικότητα των “υποανάπτυκτων” λαών του λεγόμενου Τρίτου Κόσμου. Ένα διαρκές κυνήγι για όλο και περισσότερα κέρδη σε όλο και μικρότερους χρόνους οδήγησε το κεφάλαιο σε συνεχείς γεωγραφικές και κλαδικές μετακινήσεις, προκαλώντας περαιτέρω εντατικοποίηση της εργασίας και σπανιότητα παραγωγικών πόρων.
Είναι στο πλαίσιο αυτής της Παγκοσμιοποιημένης Οικονομίας, όπου το Κεφάλαιο μετατοπίζει την παραγωγή στην περιφέρεια για να καρπωθεί περαιτέρω υπεραξίες, που δημιουργούνται τα συμπτώματα κατάρρευσης στις Μητροπόλεις του Καπιταλισμού. Ενός συστήματος που κερδοσκοπεί ακόμη και με τις προϋποθέσεις ή την σπανιότητα των υλικών όρων ύπαρξης του, όπως ηχηρά αποκαλύπτεται με το τζογάρισμα σε πρώτες ύλες, πετρέλαιο, τρόφιμα, κρατικά ομόλογα κ.α!
Η Ανάπτυξη ως αυτοσκοπός, περικλείει όλα τα μυθεύματα και τις αντιφάσεις μιας γραμμικής αντίληψης του κόσμου ως μιας ανεξάντλητης δεξαμενής πόρων, μέσων και αναγκών. Το πόσο καταστροφική είναι η Οικονομικοκεντρική θεώρηση της ευδαιμονίας μέσω της μεροληπτικής ανάγνωσης δεικτών της Οικονομίας, γίνεται εύκολα αντιληπτό αν αναλογιστούμε μια σειρά από ζητήματα, που ενώ με την κοινή λογική θεωρούνται ως καταστροφές, εντούτοις στους οικονομικούς δείκτες καταγράφονται θετικά.
Ένα καμένο δάσος που στην θέση του ξεφυτρώνουν σπίτια, ανοίγονται δρόμοι, γίνονται αντιπλημμυρικά έργα, έχει θετική αποτύπωση στο ΑΕΠ αλλά προφανώς αρνητική για μας και το περιβάλλον. Μια πεδιάδα όπως της Θεσσαλίας καλλιεργημένη σε μεγάλο μέρος της με το υδρόφιλο βαμβάκι μπορεί να αποφέρει για μερικά χρόνια ένα καλό εισόδημα στους αγρότες και να καταγράφεται θετικά ως Ανάπτυξη, στην ουσία όμως πρόκειται για πλήρη αντιστροφή της πραγματικότητας.
Η ερημοποίηση εξαιτίας της εξάντλησης του υδροφόρου ορίζοντα σίγουρα αποτελεί μια ανεπανόρθωτη οικολογική ,διατροφική και οικονομική καταστροφή. Ένα χωράφι στις Ινδίες η σε κάποια Αφρικανική χώρα είναι πηγή τροφής και ζωής για μερικές οικογένειες, αλλά αναχρονισμός στα πλαίσια του Παγκόσμιου Αναπτυξιακού Καταμερισμού της παραγωγής που επιδιώκει την συνένωση, την εντατικοποίηση και τις μονοκαλλιέργειες για να καρπωθεί υπεραξίες. Είναι αυτή η λογική που κάθε χρόνο οδηγεί εκατομμύρια χωρικούς στις μεγαλούπολης, ως φτηνό εργατικό δυναμικό στην καλύτερη των περιπτώσεων ή ως λαθραίους και περιττούς παρίες, απειλή μιας επίπλαστης ευμάρειας!
Η υπερκατανάλωση ως αυτοσκοπός, σχεδιαστικό επίτευγμα ενός εξελιγμένου marketing και τροφοδοτούμενη από ένα χαμηλότοκο δανεισμό, έγινε εμμονή για τους διευρυνόμενους μικροαστικούς πληθυσμούς της Δύσεως και αιτία όλων των τωρινών δεινών τους ως αλλοτρίωση και χρεοκοπία.
Και όμως ένας άλλος κόσμος είναι δίπλα μας! Όχι ως στείρα άρνηση του επίπλαστα “υπαρκτού”, αλλά ως κατάφαση του υπαρξιακά αναγκαίου και αναπροσδιορισμού “του χρηστικού”. Ως μια νοηματοδότηση σχέσεων και επιθυμιών στα πλαίσια μιας επαναπροσέγγισης του αδιαμεσολάβητου και του “πηγαίου”. Είναι άπειροι οι τομείς της καθημερινότητας που μπορούμε να διεκδικήσουμε από την οικονομία της εμπορευματοποίησης, φτάνει να κατανοήσουμε την γύμνια και την στειρότητα των επιβαλλόμενων αξιακών προτύπων.
Ελπιδοφόρα κινήματα διαμορφώνουν και υλοποιούν προτάσεις εξανθρωπισμού και επανακοινωνικοποίησης αγαθών και δραστηριοτήτων, απελευθερώνοντας τα από την έννοια του προϊόντος και της κερδοφορίας. Απαλλοτριώνουν χρόνο και χώρο από την ωφελιμιστική Οικονομική υπερεκμετάλλευση και τα εντάσσουν στην σφαίρα του συλλογικού, διαμορφώνοντας την γοητεία του αλληλέγγυου και του Αμεσοδημοκρατικού!
Η Απο-ανάπτυξη έρχεται να διευρύνει τους τρόπους με τους οποίους οι ανθρώπινες ανάγκες θα αναδειχθούν και θα ικανοποιηθούν. Αποτελεί μια αντιπρόταση στο υπάρχον αναπτυξιακό καθεστώς, με σκοπό την αντικατάσταση του κυνηγιού της οικονομολατρικής ανάπτυξης. Αναδεικνύει πηγαίες ανθρωποκεντρικές ανάγκες (έτσι όπως έχουν ήδη εκφραστεί από τα κινήματα). Συντελεί στην αποδέσμευση, από κέντρα από κέντρα κοινωνικής διαχείρησης, αλλά και από την ατομική πίστη στο θετικισμό της ανάπτυξης.

Μάρτιος 2011


ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΒΟΤΑΝΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ
http://www.votanikoskipos.blogspot.com
votanikoskipos@gmail.com