http://allegria.gr
ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ.
Το νομοσχέδιο ορίζει ως Κοινωνική Οικονομία το χώρος της οικονομίας που βρίσκεται ανάμεσα στον ιδιωτικό και το δημόσιο τομέα της οικονομίας και στον οποίο διεξάγονται οικονομικές δραστηριότητες με κοινωνικούς σκοπούς και στόχους και ασκείται από νομικά πρόσωπα, όπως κοινωνικές επιχειρήσεις, συνεταιρισμούς, μη κυβερνητικές οργανώσεις, ιδρύματα κλπ.
Στόχος της κοινωνικής οικονομίας είναι η διασφάλιση του συλλογικού συμφέροντος των μελών των επιχειρήσεων ή και το συλλογικό οικονομικό και κοινωνικό συμφέρον, με βάση όμως τις αρχές:
- της δημοκρατικής και συμμετοχικής μορφής διαχείρισης (ισχύει η αρχή «ένας εταίρος μια ψήφος».
- της προτεραιότητα στην εργασία των εταίρων και όχι στην εισφορά κεφαλαίου.
- της διανομή κερδών βάσει της συμβολής των εργαζομένων στο έργο και τις υπηρεσίες
- της κοινωνικής επιχείρησης και όχι βάσει της συμβολής τους στο μετοχικό κεφάλαιο της επιχείρησης.
Η κοινωνική οικονομία είναι συνυφασμένη με τις κοινωνικές επιχειρήσεις οι οποίες ορίζονται ως οι επιχειρήσεις που είναι Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου, έχουν τη μορφή επιχείρησης περιορισμένης ευθύνης (Κοινωνική ΕΠΕ) και έχουν από το νόμο την εμπορική ιδιότητα.
Αντικείμενο των κοινωνικών επιχειρήσεων είναι η παραγωγή, προμήθεια, και παροχή αγαθών και υπηρεσιών γενικού συμφέροντος και οι επιχειρήσεις αυτές αποτελούν κατά κανόνα συνεταιρισμό κοινωνικής ωφέλειας πολύεταιρικής μορφής, στον οποίο οι εταίροι-μέλη τους είναι είτε μόνο φυσικά πρόσωπα, είτε φυσικά πρόσωπα και νομικά πρόσωπα ιδιωτικού ή δημοσίου δικαίου.
Με βάση το νέο νόμο οι Κοινωνικοί Συνεταιρισμοί Περιορισμένης Ευθύνης, που έχουν θεσμοθετηθεί με το νόμο 2716/1999, θεωρούνται αυτοδικαίως Κοινωνικές Επιχειρήσεις.
ΣΕ ΠΟΙΟΥΣ ΑΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ
Ο νέος νόμος αλλά και η έννοια της κοινωνικής οικονομίας και των κοινωνικών επιχειρήσεων έχουν σα στόχο την ενεργοποίηση και συμμετοχή στην οικονομική και κοινωνική ζωή τωνευπαθών ομάδων του πληθυσμού που, για διάφορους λόγους, η συμμετοχή τους δυσχεραίνεται είτε εξαιτίας κοινωνικών και οικονομικών προβλημάτων ή σωματικών ή ψυχικών διαταραχών, είτε λόγω της γενικότερης οικονομικής κατάστασης στην περιοχή που ζουν και δραστηριοποιούνται.
Με βάση το νόμο αλλά και τη διεθνή πρακτική στις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού περιλαμβάνονται:
Οι ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού των οποίων η ένταξή τους στην κοινωνική και οικονομική ζωή εμποδίζεται από σωματικά, ψυχικά, κοινωνικά ή πολιτισμικά αίτια. Οι ειδικές ομάδες του πληθυσμού που παρουσιάζουν ιδιαιτερότητες ως προς την ομαλή ένταξή τους στην αγορά εργασίας (π.χ. νέοι, μακροχρόνια άνεργοι, άτομα άνω των 50 ετών που απολύονται ή βρίσκονται εκτός αγοράς εργασίας σε παραγωγική ηλικία, νέοι επιστήμονες με αδυναμία πρόσβασης στην αγορά εργασίας κλπ).
Με το νομοσχέδιο δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για την κοινωνική και οικονομική επανένταξη αποκλεισμένων κοινωνικά ομάδων από την αγορά εργασίας και δίνεται η δυνατότητα καταπολέμησης των διακρίσεων μεταξύ των διάφορων κοινωνικών ομάδων. Το ίδιο νομοσχέδιο στοχεύει στην ανάσχεση της ανεργίας σε περιοχές έντονης οικονομικής κρίσης με παροχή σύγχρονων, ποιοτικών κοινωνικών υπηρεσιών στο τοπικό κοινωνικό σύνολό και τέλοςπροωθεί και ενδυναμώνει εναλλακτικές μορφές επιχειρηματικότητας και τοπικής ανάπτυξης.
ΕΙΔΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ
Με το νομοσχέδιο καθιερώνονται τρεις κατηγορίες κοινωνικών επιχειρήσεων.
Η πρώτη κατηγορία με τίτλο «Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση Κοινωνικής Φροντίδας» θα αφορά στην παροχή υπηρεσιών σε ηλικιωμένους, γυναίκες, βρέφη, παιδιά, άτομα με αναπηρίες, χρόνια ασθενείς. Στόχος είναι να καλύψουν οι επιχειρήσεις αυτής της μορφής εναλλακτικές μορφές παροχής υπηρεσιών χαμηλού κόστους και υψηλής ποιότητας για να καλυφθούν βασικές ανάγκες που μέχρι και σήμερα καλύπτονται με δυσκολία η και με ανορθόδοξους τρόπους.
Η δεύτερη κατηγορία επιχείρησης είναι η «Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση Ένταξης». Επιχειρήσεις αυτής της μορφής στοχεύουν στην απασχόληση των κατηγοριών εκείνων πολιτών που βρίσκονται αποκλεισμένοι από την αγορά εργασίας. Τέτοιες κατηγορίες είναι οι νέοι, οι άνω των 50 ετών που απολύονται ή βρίσκονται εκτός αγοράς εργασίας για μεγάλο χρονικό διάστημα και δεν διαφαίνονται προοπτικές γρήγορης επανένταξης των σε αυτή καθώς και οι μακροχρόνια άνεργοι όλων των κατηγοριών. Η ίδια μορφή εταιρίας δίνει τη δυνατότητα και σε όσους βρίσκονται εκτός της αγοράς εργασίας για πολιτισμικά, κοινωνικά, ψυχικά ή σωματικά αίτια να επαναδραστηριοποιηθούν.
Η τρίτη κατηγορία των κοινωνικών επιχειρήσεων αφορά τις «Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις Συλλογικού Σκοπού». Αυτές οι επιχειρήσεις έχουν σα στόχο να προάγουν δράσεις όπως είναι ο πολιτισμός, το περιβάλλον, η οικολογία, η εκπαίδευση, οι παροχές κοινής ωφέλειας, καθώς και την προώθηση της απασχόλησης. Στις επιχειρήσεις αυτής της μορφής αναμένεται να δραστηριοποιηθούν περισσότερο άνεργοι νέοι επιστήμονες που με τις γνώσεις των μπορούν να συνεισφέρουν στους παραπάνω εξειδικευμένους τομείς δράσης.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ
Για να συσταθεί μια τέτοιας μορφής επιχειρήσεις απαιτείται η συμμετοχή τουλάχιστον επτά μελών (φυσικών ή νομικών προσώπων), από τα οποία όμως τουλάχιστον το 60% να είναι φυσικά πρόσωπα και εργαζόμενοι στην επιχείρηση.
Η εταιρίες διοικούνται από Διοικούσα Επιτροπή, η οποία εκλέγεται από τη Γενική Συνέλευση. Για όλες τις αποφάσεις εφαρμόζεται η αρχή «ένας εταίρος μια ψήφος». Για όλους τους εργαζόμενους καθορίζεται ελάχιστη αμοιβή και δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερη από το τριπλάσιο ποσό του κάτω ορίου της Εθνικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας.
Εφόσον οι επιχειρήσεις έχουν κέρδη, στο τέλος κάθε χρήσης τους, αυτά τα διανέμουν κατά 10% για το σχηματισμό αποθεματικού, 60% για τις δραστηριότητες της επιχείρησης και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και το υπόλοιπο 30% διανέμεται στους εργαζομένους της επιχείρησης ως κίνητρο παραγωγικότητας.
Το νομοσχέδιο προβλέπει ότι η φορολόγηση των κοινωνικών επιχειρήσεων θα γίνεται με τον χαμηλότερο συντελεστή, του 18%.Παράλληλα όσοι μετέχουν σε μια τέτοια επιχείρηση θα καταβάλλουνασφαλιστικέςεισφορέςμειωμένες κατά 50%.
Επίσης παρέχει σημαντικό κίνητρο στους εργαζόμενους των ευπαθών ομάδων (κυρίως ΑΜΕΑ) αφού όσοι παίρνουν όποιας μορφής κοινωνικό επίδομα με τη συμμετοχή τους στις επιχειρήσεις δεν θα το στερηθούνόπως ίσχυε μέχρι σήμερα.
Η αλλαγή αυτή θα επιτρέψει πλέον στις ομάδες αυτές να ενταχθούν στην αγορά εργασίας έχοντας και την ασφάλεια του επιδόματος των που θα συνεχίζουν να το λαμβάνουν.
Το ίδιο το νομοσχέδιο προβλέπει ότι θα υπάρχει και γι αυτές τις επιχειρήσεις η επιδότηση των θέσεων εργασίας από προγράμματα του ΟΑΕΔ όπως και στον ιδιωτικό τομέα και τέλος αναμένεται να υπάρχει δυνατότητα χρηματοδότησης των και από το Ταμείο Κοινωνικής Οικονομίας και να υπάρξει πρόβλεψη για ένταξη των στο νέο αναπτυξιακό νόμο.
Το Υπουργείο Εργασίας έχει σαν στόχο να διαθέσει το ποσό των 150 εκατομμυρίων € για την ενίσχυση του θεσμού και θα ενθαρρύνει και τα τράπεζες να συμμετέχουν στην όλη προσπάθεια.
Η ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ
Η Κρήτη έχει πρωτοπορήσει στον τομέα της κοινωνικής οικονομίας και από τα μέσα της δεκαετίας του ’80 και, αξιοποιώντας και τα τότε προγράμματα του ΕΟΜΜΕΧ, έχει σήμερα μια σειρά γνωστών γυναικείων αγροτικών συνεταιρισμών, οι οποίοι αξιοποιώντας τοπικές πρώτες ύλες και πόρους, δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας και εισόδημα και στηρίζουν σημαντικά την τοπική οικονομία.
Επίσης στην ίδια περιοχή έχουν δημιουργηθεί τα Προστατευμένα Παραγωγικά Εργαστήρια Ατόμων με Αναπηρία τα οποία δίνουν τη δυνατότητα στους αναπήρους να ενταχθούν στην παραγωγική διαδικασία δημιουργώντας, μ αυτό τον τρόπο, τις προϋποθέσεις για την αυτόνομη ή ημιαυτόνομη διαβίωσή τους.
Έτσι σε όλη την Κρήτη σήμερα λειτουργούν συνολικά 40 κοινωνικές επιχειρηματικές δραστηριότητες και οι οποίες είναι 29 Συνεταιρισμοί Γυναικών, 2 Συνεταιρισμοί ανδρών και γυναικών , 8 Προστατευμένα Παραγωγικά Εργαστήρια ατόμων με αναπηρία και ένας Κοινωνικός Συνεταιρισμός Περιορισμένης Ευθύνης στον οποίο απασχολούνται άτομα με ψυχοκοινωνικά προβλήματα.
Σε αυτές τις επιχειρήσεις σήμερα απασχολούνται περί τα 500 άτομα από τα οποία τα 250 απασχολούνται στους συνεταιρισμούς γυναικών και τα 200 στα εργαστήρια για άτομα με αναπηρία.
