Γιώργος Καμίνης, δήμαρχος ΑθηναίωνΓιάννης Μπουτάρης, δήμαρχος Θεσσαλονίκης
Πάνος Σκοτινιώτης, δήμαρχος Βόλου
Φίλιππος Φίλιος, δήμαρχος Ιωαννιτών
Γιώργος Ιωακειμίδης, δήμαρχος Νίκαιας-Αγ. Ι. Ρέντη
Είναι πλέον φανερό πως στην Ελλάδα βιώνουμε το οδυνηρό τέλος μιας ολόκληρης εποχής, καθώς η χώρα πλήττεται από πολύμορφη κρίση. Ο κίνδυνος είναι η κρίση αυτή να μετατραπεί και σε εθνική καταστροφή. Κίνδυνος, που επιτείνεται από το κλίμα φόβου, δυσπιστίας, γενικής απαξίωσης και αρνητικών προσδοκιών στην κοινωνία, το οποίο τείνει να πάρει χαρακτηριστικά χιονοστιβάδας.
Ειδικότερα, η Αυτοδιοίκηση, καλείται υπό αυτές τις συνθήκες να εφαρμόσει τις μείζονες δομικές αλλαγές που προκύπτουν από τη μεταρρύθμιση που εισήγαγε ο “Καλλικράτης”, ενώ συγχρόνως η κρίση έβγαλε στην επιφάνεια όλα όσα η ίδια η αυτοδιοίκηση αλλά και η πολιτεία έκρυβαν για χρόνια κάτω από το χαλί.
Σ' αυτή την πραγματικά ιστορική συγκυρία, η Αυτοδιοίκηση δεν μπορεί να μένει ουδέτερη και αμέριμνη. Ούτε πρέπει να επιτρέψει την ισοπέδωση και την καταρράκωσή της μέσα σε κλίμα αμφισβήτησης των πάντων και απονομιμοποίησης του πολιτικού συστήματος. Η Αυτοδιοίκηση, αντίθετα, επιβάλλεται να βρει τον δικό της βηματισμό, δίπλα στον κόσμο και μέσα στα αγωνιώδη ερωτήματά του. Δεν πρέπει να γίνει μέρος του προβλήματος, αλλά οφείλει να γίνει μέρος της λύσης του.
Ο “Καλλικράτης”, ενώ παρουσιάζει σημαντικά κενά στον σχεδιασμό, αρκετές δυσκολίες στην εφαρμογή και δυσεπίλυτα προβλήματα στη χρηματοδότηση, στο επίπεδο της συμμετοχής, της χρηστής διοίκησης και της διαφάνειας εισάγει σημαντικές αξιοποιήσιμες δυνατότητες.
Στα θετικά αυτής της προσπάθειας πιστώνονται:
• Η υποχρεωτική ανάρτηση στη «Διαύγεια», που καθιστά διαφανές το τοπίο των προμηθειών, των προσλήψεων και όλων των θεμάτων που απασχολούν την αυτοδιοίκηση και τους αιρετούς.
• Νέοι θεσμοί, όπως η «Οικονομική Επιτροπή», η «Επιτροπή Ποιότητας Ζωής», η «Επιτροπή Διαβούλευσης», ο «Συνήγορος του Δημότη», το «Συμβούλιο Ένταξης Μεταναστών», που εισάγουν μια νέα κουλτούρα στην καθημερινότητα της αυτοδιοίκησης.
• Η συστηματική καταγραφή, η αποτύπωση της πραγματικής εικόνας στην οικονομική κατάσταση του κάθε δήμου και ο τερματισμός του ανεξέλεγκτου δανεισμού, που οδήγησε δεκάδες δήμους στα όρια της χρεοκοπίας.
Όμως, όλα τα παραπάνω κινδυνεύουν να φανούν ως μη γενόμενα εξαιτίας της τεράστιας οικονομικής δυσπραγίας που ταλανίζει τους δήμους της χώρας. Όταν η αγωνία του κάθε αιρετού Δημάρχου είναι πώς θα πληρώσει το 15θήμερο στους εργαζόμενούς του, ποιος θα ασχοληθεί με τη διαφάνεια και τους νέους θεσμούς; Ποιος θα ενδιαφερθεί για τον «Συνήγορο του Δημότη», αν οι υπηρεσίες στους πολίτες φθίνουν διαρκώς, ιδίως σε ευαίσθητους τομείς, όπως οι παιδικοί σταθμοί, η καθαριότητα, το πράσινο, ενώ τα νέα έργα καθίστανται ανέφικτα;
Αν η υποβάθμιση των υπηρεσιών στους δημότες συνεχιστεί με τους σημερινούς ρυθμούς, σε λίγο θα έχουμε μιαν αυτοδιοίκηση ανυπόληπτη, η οποία μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπη με ακραίες συμπεριφορές πολιτών, ανάλογες με αυτές που βλέπουμε απέναντι στο κεντρικό πολιτικό σύστημα.
Οι πολίτες αντιλαμβάνονται τη δύσκολη οικονομική κατάσταση της χώρας και κανείς δεν περιμένει από την αυτοδιοίκηση να συνεχίσει να κάνει έργα, κοινωνικές παροχές ή πολιτιστικές εκδηλώσεις με τους πριν το 2010 ρυθμούς.
Όμως, οφείλουμε να διατηρήσουμε ένα επίπεδο λειτουργίας των δήμων, που:
• Να συντηρεί αξιοπρεπώς τις βασικές υποδομές σε καθαριότητα και πράσινο και σε ό,τι αφορά την καθημερινότητα του πολίτη.
• Να δίνει ιδιαίτερο βάρος σε θέματα κοινωνικών υποδομών σε μια κοινωνία που ο συνεκτικός της ιστός διαβρώνεται και η φτώχια περνά σε όλο και περισσότερα στρώματα. Έχουν τεράστια ανάγκη οι τοπικές κοινωνίες από παιδικούς σταθμούς, ΚΑΠΗ, κοινωνική φροντίδα, μέριμνα για φτωχούς, ΑμεΑ, μετανάστες, χρήστες ουσιών κ.ά.
• Να τρέξουν από την πολιτεία προγράμματα για άνεργους νέους και για τις προ της σύνταξης ηλικίες, να πάρουν ανάσα οι πιο σκληρά χειμαζόμενες κατηγορίες πολιτών και ταυτόχρονα η αυτοδιοίκηση να βελτιώσει τις παροχές της.
• Να διαφυλάξουμε την εμπιστοσύνη που ακόμη δείχνουν οι πολίτες στην αυτοδιοίκηση και να δημιουργήσουμε στις πόλεις δίκτυα αλληλεγγύης, που καταξιώνουν τον θεσμό.
• Να πείσουμε τον πολίτη για την ανάγκη όλο και μεγαλύτερης διαφάνειας στα πράγματα της πόλης και να εμβαθύνουμε τη δημοκρατία και τη λαϊκή συμμετοχή.
• Να εξηγήσουμε στους εργαζόμενους στους δήμους ώστε να τους γίνει συνείδηση ότι ο μόνος τρόπος για να διαφυλάξουν τη δουλειά τους είναι να αγωνιστούμε μαζί και να προσφέρουμε ουσιαστικές υπηρεσίες στους δημότες μας, ότι είμαστε στη διοίκηση και στις υπηρεσίες για τη γρήγορη και αποτελεσματική εξυπηρέτηση του πολίτη και για κανέναν άλλον λόγο.
• Με φαντασία και καινοτόμες πρωτοβουλίες να προστατεύσουμε το εισόδημα των δημοτών μας σε τοπικό επίπεδο και να συμβάλουμε στην τοπική ανάπτυξη.
Η ανάγκη για δημοκρατική, κοινωνικά δίκαιη και συντεταγμένη διέξοδο από την κρίση, προβάλλει σήμερα ως το μεγάλο ζητούμενο. Με αυτό τον στόχο, η Αυτοδιοίκηση οφείλει να αναλάβει μια μεγάλη, ενωτική και αξιόπιστη πρωτοβουλία, που θα υπερβαίνει στενές κομματικές περιχαρακώσεις διατυπώνοντας σαφές πολιτικό και διεκδικητικό πλαίσιο με όραμα και σχέδιο.
Στο πλαίσιο αυτό, η Αυτοδιοίκηση προβάλλει τέσσερα κεντρικά θέματα:
1. Αναπτυξιακή επανεκκίνηση της οικονομίας και συμμετοχή των δήμων στην προσπάθεια αυτή μέσω της τοπικής ανάπτυξης.
2. Προάσπιση της κοινωνικής συνοχής και αλληλεγγύης.
3. Συμβολή στην ενίσχυση του κύρους των πολιτικών θεσμών και στην εμβάθυνση της τοπικής δημοκρατίας.
4. Αντιμετώπιση των ελλείψεων και αδυναμιών του “Καλλικράτη”, με βάση την κτηθείσα πείρα από την έως τώρα εφαρμογή του.
Το κείμενο αυτό, προέκυψε από τη συνάντησή μας στη Θεσσαλονίκη στις 16 Σεπτεμβρίου 2011, ως δημάρχων με κοινό χαρακτηριστικό ότι ηγήθηκαν σχημάτων συνεργασίας, που εξασφάλισαν τη στήριξη δυνάμεων ευρέος κοινωνικού και πολιτικού φάσματος.
- Πηγάζει από την κοινή μας αυτοδιοικητική αντίληψη, η οποία συνιστά ένα ρεύμα ιδεών και δράσης, που
• αντιλαμβάνεται την Τ.Α. ως πυλώνα της δημοκρατίας με διακριτό θεσμικό ρόλο, ο οποίος υπερβαίνει τα κομματικά όρια και τις εξαρτήσεις,
• αρνείται την παραδοσιακή αντίληψη για την Τ.Α. ως φορέα αποκλειστικά αιτημάτων προς το κράτος,
• καλλιεργεί μια νέα κουλτούρα διαβούλευσης και συμμετοχής, εμπιστοσύνης στις πρωτοβουλίες των πολιτών και στη συλλογική δημιουργικότητά τους. Μια κουλτούρα προσωπικής ελευθερίας, κοινωνικής ευθύνης και αλληλεγγύης. Θεωρούμε ότι αυτό το σύνολο των αντιλήψεων αποτυπώθηκε στις τελευταίες δημοτικές εκλογές ως πλειοψηφικό ρεύμα στην κοινωνία.
- Απευθύνεται στους πολίτες, στους Δημάρχους και στα αυτοδιοικητικά στελέχη της χώρας, στα πολιτικά κόμματα, στην κυβέρνηση και συνολικά στην κοινωνία των πολιτών φιλοδοξώντας να αποτελέσει θετική συμβολή στη συζήτηση για τον ρόλο, τη φυσιογνωμία, το παρόν και το μέλλον της Αυτοδιοίκησης.
- Εκφράζει την ελπίδα πως αυτή η αυτοδιοικητική αντίληψη θα αποτυπωθεί και στα συλλογικά όργανα της Αυτοδιοίκησης.
- Δηλώνει πως δεν αποσκοπεί στη συγκρότηση ψηφοδελτίου ή παράταξης ούτε συνιστά επιδίωξη προσωπικών στόχων.
Στη δύσκολη συγκυρία που περνά η χώρα, η Αυτοδιοίκηση οφείλει να ξαναβρεί το νήμα των καλύτερων παραδόσεών της, να αποκαταστήσει σχέσεις εμπιστοσύνης με τις τοπικές κοινωνίες και να αποτελέσει πόλο δημοκρατικής ανασυγκρότησης, κοινωνικής ευθύνης και μεταρρυθμιστικής προοπτικής.
Θεσσαλονίκη,16 Σεπτεμβρίου 2011
