Παρασκευή 12 Ιουλίου 2013

Η κοινωνική οικονομία στην Ελλάδα

Σύμφωνα με τον Ν. 4019/2011, Κοινωνική Οικονομία ορίζεται: "το σύνολο των οικονομικών, επιχειρηματικών, παραγωγικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων, οι οποίες αναλαμβάνονται από νομικά πρόσωπα ή ενώσεις προσώπων, των οποίων ο καταστατικός σκοπός είναι η επιδίωξη του συλλογικού οφέλους και η εξυπηρέτηση γενικότερων κοινωνικών συμφερόντων".

Ως φορέας της Κοινωνικής Οικονομίας, θεσπίζεται η Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση (Κοιν.Σ.Επ.). Είναι αστικός συνεταιρισμός με κοινωνικό σκοπό και διαθέτει εκ του νόμου την εμπορική ιδιότητα. Ανάλογα με τον ειδικότερο σκοπό τους, μπορούν να δημιουργηθούν 3 είδη Κοιν.Σ.Επ.:

Α) Κοιν.Σ.Επ. Ένταξης

Αφορούν στην ένταξη στην οικονομική και κοινωνική ζωή των ατόμων που ανήκουν στις Ευάλωτες Ομάδες Πληθυσμού. Ποσοστό 40% κατ' ελάχιστον των εργαζομένων σε αυτές τις επιχειρήσεις θα πρέπει να ανήκουν υποχρεωτικά στις Ευάλωτες Ομάδες Πληθυσμού. Οι Κοινωνικοί Συνεταιρισμοί Περιορισμένης Ευθύνης (Κοι.Σ.Π.Ε.), θεωρούνται αυτοδικαίως Κοιν.Σ.Επ. Ένταξης και υπάγονται στις διατάξεις του Νόμου 4019/2011.

Ένταξη είναι η διαδικασία κοινωνικής ενσωμάτωσης ατόμων που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, κυρίως μέσω της προώθησής του στην απασχόληση.

Ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού είναι οι κοινωνικές ομάδες πληθυσμού των οποίων η συμμετοχή στην κοινωνική και οικονομική ζωή δυσχεραίνεται, είτε εξ' αιτίας κοινωνικών και οικονομικών προβλημάτων, είτε εξ' αιτίας σωματικής ή ψυχικής ή νοητικής ή αισθητηριακής αναπηρίας, είτε εξ' αιτίας απρόβλεπτων γεγονότων τα οποία επηρεάζουν την εύρυθμη λειτουργία της τοπικής ή και ευρύτερα περιφερειακής οικονομίας.

Οι ευπαθείς ομάδες πληθυσμού χωρίζονται σε δύο κατηγορίες:

Ευάλωτες Ομάδες Πληθυσμού: είναι εκείνες οι ομάδες του πληθυσμού που η ένταξή τους στην κοινωνική και οικονομική ζωή εμποδίζεται από σωματικά και ψυχικά αίτια ή λόγω παραβατικής συμπεριφοράς. Σε αυτές ανήκουν άτομα με αναπηρίες (σωματικές ή ψυχικές ή νοητικές ή αισθητηριακές), εξαρτημένα ή απεξαρτημένα από ουσίες άτομα, οροθετικοί, φυλακισμένοι/αποφυλακισμένοι, ανήλικοι παραβάτες.

Ειδικές Ομάδες Πληθυσμού: είναι οι ομάδες εκείνες του πληθυσμού οι οποίες βρίσκονται σε μειονεκτική θέση ως προς την ομαλή έταξή τους στην αγορά εργασίας, από οικονομικά, κοινωνικά και πολιτισμικά αίτια. Σε αυτές ανήκουν ενδεικτικά οι άνεργοι νέοι, οι άνεργες γυναίκες, οι άνεργοι άνω των πενήντα ετών, οι μακροχρόνια άνεργοι, οι αρχηγοί μονογονεϊκών οικογενειών και τα μέλη πολύτεκνων οικογενειών, γυναίκες θύματα κακοποίησης, οι αναλφάβητοι, οι κάτοικοι απομακρυσμένων ορεινών και νησιωτικών περιοχών, τα άτομα με πολιτισμικές ιδιατερότητες, οι μετανάστες και οι πρόσφυγες.

Β) Κοιν.Σ.Επ. Κοινωνική φροντίδας

Αφορούν στην παραγωγή και παροχή προϊόντων και υπηρεσιών κοινωνικού-προνοιακού χαρακτήρα σε συγκεκριμένες ομάδες πληθυσμού, όπως ηλικιωμένοι, βρέφη, παιδιά, άτομα με αναπηρία και άτομα με χρόνιες παθήσεις.

Γ) Κοιν.Σ.Επ. Συλλογικού και Παραγωγικού Σκοπού

Αφορούν την παραγωγή προϊόντων και παροχή υπηρεσιών για την ικανοποίηση των αναγκών της συλλογικότητας (πολιτισμός, περιβάλλον, οικολογία, εκπαίδευση, παροχές κοινής ωφέλειας, αξιοποίηση τοπικών προϊόντων, διατήρηση παραδοσιακών δραστηριοτήτων και επαγγελμάτων κ.α.) που προάγουν το τοπικό και συλλογικό συμφέρον, την προώθηση της απασχόλησης, την ενδυνάμωση της κοινωνικής συνοχής και την ενδυνάμωση της τοπικής ή περιφερειακής ανάπτυξης.

Στο παραπάνω πλαίσιο, έχει συσταθεί Γενικό Μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας, το οποίο αποτελεί βιβλίο που τηρείται σε ηλεκτρονική μορφή. Το μητρώο τηρείται στο Τμήμα Μητρώου Κοινωνικής Οικονομίας της Διεύθυνσης Κοινωνικής Προστασίας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης. Η πρόσβαση σε αυτό γίνεται ατελώς από οποιονδήποτε ενδιαφερόμενο και αποτελείται από τα εξής επιμέρους μητρώα:

α) Μητρώο Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας: σε αυτό εγγράφονται υποχρεωτικά οι Κοιν.Σ.Επ., οι οποίες συστήνονται με βάση το Νόμο 4019/2011 και οι Κοι.Σ.Π.Ε. του Νόμου 2716/1999.

β) Ειδικό Μητρώο άλλων Φορέων Κοινωνικής Οικονομίας: εγγράφονται προαιρετικά οι υφιστάμενες νομικές μορφές, οι οποίες πληρούν σωρευτικά τα παρακάτω κριτήρια:

έχουν ως αποκλειστικό καταστατικό σκοπό την κοινωνική ωφέλεια μέσω της παραγωγής αγαθών ή της παροχής υπηρεσιών συλλογικού και κοινωνικού χαρακτήρα, αποδίδουν προτεραιότητα στα άτομα και την εργασία έναντι του κεφαλαίου, εφαρμόζουν δημοκρατικό σύστημα λήψης αποφάσεων, έχουν αυτονομία στη διοίκηση και διαχείριση των δραστηριοτήτων τους, προβλέπουν τη χρησιμοποίηση των κερδών τους για τους καταστατικούς σκοπούς τους και δευτερευόντως τη δυνατότητα περιορισμένης διανομής κερδών αυτών, λειτουργούν με βάση την αρχή της αειφόρου ανάπτυξης, οι δραστηριότητές τους εντάσσονται αποκλειτικά σε μία από τις τρεις κατηγορίες Κοιν.Σ.Επ., ήτοι Ένταξης, Κοινωνικής φροντίδας ή Συλλογικού και Παραγωγικού Σκοπού, αναπτύσσουν τις δραστηριότητές τους τουλάχιστον επί μία τριετία πριν από την υποβολή της αίτησης εγγραφής στο Μητρώο.

Οι Φορείς Κοινωνικής Οικονομίας που εγγράφονται στο Ειδικό Μητρώο, μπορούν να χρηματοδοτούνται από το Εθνικό Ταμείο Επειχειρηματικότητας και Ανάπτυξης και εντάσσονται στο Νόμο 3908/2001 που αφορά στην "Ενίσχυση Ιδιωτικών Επενδύσεων για την Οικονομική Ανάπτυξη, την Επιχειρηματικότητα και την Περιφερειακή Συνοχή".

Οι Κοιν.Σ.Επ. καθώς και οι Κοι.Σ.Π.Ε. έχουν πρόσβαση στο Ταμείο Κοινωνικής Οικονομίας, καθώς και στο Εθνικό Ταμείο Επιχειρηματικότητας και Ανάπτυξης. Επίσης, δύνανται να εντάσσονται στον Ν. 3908/2011.

Ενημερωτικό φυλλάδιο κοινωνικής οικονομίας (αρχείο pdf, 2Mb)

Θεσμικό Πλαίσιο Κοινωνικής Οικονομίας

Ν. 1667-1986 ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ
Ν. 4019 - 2011 ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ
ΑΛΛΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

Τμήμα Μητρώου Κοινωνικής Οικονομίας

Το Τμήμα Μητρώου Κοινωνικής Οικονομίας της Διεύθυνσης Κοινωνικής Προστασίας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, είναι αρμόδιο για την τήρηση και λειτουργία του Γενικού Μητρώου Κοινωνικής Οικονομίας.

Το Γενικό Μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας, είναι Δημόσιο Βιβλίο, που τηρείται σε ηλεκτρονική μορφή και στο οποίο η πρόσβαση γίνεται ατελώς από οποιονδήποτε ενδιαφερόμενο. Με την εγγραφή τους στα επιμέρους Μητρώα, οι ενδιαφερόμενοι φορείς έχουν δυνατότητα πρόσβασης στα χρηματοδοτικά εργαλεία του άρθρου 9 του ν.4019/2011.

Επισημαίνεται ότι μέχρι την έναρξη λειτουργίας του ηλεκτρονικού Μητρώου, οι απαιτούμενες διαδικασίες για την εγγραφή και πιστοποίηση των Κοιν.Σ.Επ., των Κοι.Σ.Π.Ε. και των άλλων φορέων Κοινωνικής Οικονομίας σε αυτό δύνανται να διενεργούνται και χειρόγραφα από το Τμήμα Μητρώου Κοινωνικής Οικονομίας.

Για πληροφορίες σχετικά με τα απαιτούμενα για την εγγραφή στο Μητρώο δικαιολογητικά:
στο Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Διεύθυνση Κοινωνικής Προστασίας, Τμήμα Μητρώου Κοινωνικής Οικονομίας, γραφείο 219, Πειραιώς 40, Τ.Κ. 10182

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 10/06/2013